Czym są szumy uszne pochodzenia szyjnego?
Szumy uszne to zjawisko, które objawia się odczuwaniem dźwięków, takich jak piski, dzwonienie, szum czy pulsowanie – mimo że nie mają one zewnętrznego źródła. Choć najczęściej wiązane są z problemami laryngologicznymi, u części pacjentów mają one zupełnie inne podłoże. Coraz więcej badań i obserwacji klinicznych wskazuje, że jedną z przyczyn szumów usznych mogą być zaburzenia w obrębie odcinka szyjnego kręgosłupa.
W terapii manualnej takie przypadki określa się mianem szumów usznych pochodzenia szyjnego – czyli takich, które nie wynikają z uszkodzenia ucha wewnętrznego, lecz z nieprawidłowej pracy mięśni, stawów i nerwów w obrębie szyi i podstawy czaszki. Objawy tego typu często współistnieją z bólem karku, ograniczeniem ruchomości głowy, uczuciem napięcia w potylicy lub zawrotami głowy.
Jak kręgosłup szyjny wpływa na szumy uszne?
Mechanizm powstawania szumów usznych w wyniku zaburzeń w obrębie kręgosłupa szyjnego jest złożony, ale dobrze znany w praktyce klinicznej. Struktury szyi, choć oddalone od samego ucha, mają bezpośredni wpływ na pracę układu nerwowego i krwionośnego, który zaopatruje ośrodki odpowiedzialne za przetwarzanie dźwięków. Nawet niewielkie zmiany w obrębie stawów szczytowo-potylicznych, nadmierne napięcie mięśni podpotylicznych czy drażnienie nerwów czaszkowych mogą zakłócać tę złożoną równowagę.
Zaburzona biomechanika szyi – czyli ograniczona ruchomość, utrata elastyczności segmentów czy nierównomierne napięcie mięśni – może prowadzić do problemów z przepływem krwi przez tętnice kręgowe. Te naczynia biegną po obu stronach kręgosłupa szyjnego i dostarczają krew do struktur mózgowia odpowiedzialnych m.in. za słuch, równowagę i integrację bodźców sensorycznych.
W konsekwencji nawet niewielkie przeciążenia w obrębie szyi mogą wpływać na pojawienie się szumów usznych, uczucia zatkanego ucha, pulsowania lub dźwięków, które zmieniają się w zależności od ruchu głowy. To tłumaczy, dlaczego u niektórych pacjentów szumy nasilają się przy napięciu szyi, zmianie pozycji ciała lub po dłuższym przebywaniu w jednej, niekorzystnej postawi
Diagnostyka w terapii manualnej
W przypadku szumów usznych o niejasnym pochodzeniu szczególnie ważna jest wnikliwa diagnostyka, ponieważ źródło problemu nie zawsze znajduje się tam, gdzie odczuwany jest objaw. W terapii manualnej pierwszym krokiem jest dokładna ocena układu ruchu. Lekarz analizuje m.in. zakres ruchu w odcinku szyjnym, ustawienie głowy względem tułowia, napięcie mięśni karku oraz stan mięśni podpotylicznych, które mają istotny wpływ na równowagę napięć w rejonie czaszki.
Szczególną uwagę zwraca się także na sposób pracy obręczy barkowej i klatki piersiowej, ponieważ napięcia w tych obszarach często wpływają na mechanikę szyi. Sprawdzana jest symetria pracy mięśni, sposób oddychania oraz ewentualne reakcje nerwowe – np. czy napięcie konkretnych struktur wpływa na nasilenie szumu lub uczucie pełności w uchu. Obserwuje się też, czy pozycja głowy lub ruch szyi prowokują zmianę intensywności objawów.
Równolegle analizowane są dostępne badania obrazowe – przede wszystkim zdjęcia RTG, a jeśli pacjent je posiada – również rezonans magnetyczny (MR) lub tomografia komputerowa (CT). Pozwala to wykluczyć inne przyczyny dolegliwości, takie jak zmiany naczyniowe, guzy, uciski czy uszkodzenia struktur wewnętrznych, oraz określić, które odcinki kręgosłupa można bezpiecznie objąć terapią.
Dopiero na podstawie zebranego wywiadu, badania manualnego i wyników obrazowych opracowywany jest indywidualny plan terapii. Uwzględnia on zarówno lokalne napięcia, jak i bardziej złożone zaburzenia postawy i mechaniki ciała – wszystko po to, by terapia była możliwie jak najbardziej skuteczna i bezpieczna.
Jak pomaga terapia manualna?
Celem terapii manualnej jest przywrócenie prawidłowej biomechaniki szyi i odciążenie struktur, które mogą wpływać na powstawanie szumów. Stosowane są delikatne techniki mobilizacji stawów szczytowo-potylicznych, rozluźniania mięśniowo-powięziowego w obrębie karku i potylicy, a także techniki neuromobilizacji, które wspierają regenerację i prawidłowe przewodzenie nerwowe.
Szczególna uwaga kierowana jest na mięśnie podpotyliczne, przeponę szyjną oraz połączenia między kręgosłupem szyjnym a żuchwą i obręczą barkową – ponieważ to właśnie tam najczęściej dochodzi do napięć mogących prowokować objawy słuchowe.
Terapia prowadzona jest etapowo – początkowo skupia się na zmniejszeniu napięcia i poprawie ruchomości, a następnie na odbudowie równowagi mięśniowo-stawowej i eliminacji nawyków prowadzących do przeciążeń.
Jak wygląda proces leczenia?
Proces terapii szumów usznych pochodzenia szyjnego – podobnie jak w przypadku innych dolegliwości w obrębie odcinka szyjnego – opiera się na systematycznym i etapowym podejściu. Już po kilku pierwszych wizytach wielu pacjentów zauważa zmniejszenie nasilenia objawów, takich jak szum, uczucie zatkania ucha czy napięcie karku. Jednak, aby osiągnąć trwały efekt i ustabilizować mechanikę szyi, konieczna jest dłuższa praca – zwykle obejmująca kilkadziesiąt spotkań prowadzonych w odpowiednich odstępach czasu.
Integralną częścią terapii jest także edukacja pacjenta. Podczas wizyt omawiane są zasady prawidłowego ustawienia głowy, szyi i barków podczas siedzenia, snu, korzystania z komputera czy prowadzenia samochodu. Pacjent uczy się, jak świadomie zarządzać napięciem mięśniowym i w jaki sposób oddychać, by niepotrzebnie nie angażować struktur szyjnych.
Drobne korekty codziennych nawyków – jak zmiana wysokości poduszki, ustawienie monitora czy sposób siedzenia przy biurku – mogą mieć ogromne znaczenie dla trwałości efektów terapii. Dzięki takim elementom wsparcia, możliwe jest nie tylko zmniejszenie szumów usznych, ale też poprawa ogólnego komfortu życia i zapobieganie nawrotom w przyszłości.
Dlaczego warto działać wcześnie?
Szumy uszne są objawem, który może znacząco obniżać komfort życia – utrudniać sen, koncentrację, a nawet powodować napięcie emocjonalne. Im wcześniej rozpoznana zostanie ich szyjna przyczyna, tym większa szansa na skuteczne i trwałe złagodzenie objawów.
Zlekceważenie problemu prowadzi często do jego utrwalenia, a także do powstawania dodatkowych dolegliwości – takich jak bóle karku, zawroty głowy czy ograniczenia ruchomości. Terapia manualna pozwala zadziałać u źródła problemu i realnie poprawić jakość życia, bez konieczności stosowania leków czy interwencji chirurgicznej.
